Van Otlu Eski Küp Peyniri Nedir?
Van Otlu Küp Peyniri, Van yöresine özgü, koyun veya inek sütünden yapılan, içerisine yöreye has doğal otlar katılan ve geleneksel yöntemlerle toprak küplerde (testi) uzun süre olgunlaştırılan bir peynir çeşididir. “Eski” tabiri, bu olgunlaşma süresinin uzunluğunu ve dolayısıyla lezzetin derinliğini ifade eder.
Yapım Aşamaları ve Özellikleri
-
Sütün Hazırlanması:
-
Genellikle ilkbahar ve yaz aylarında, doğal otlarla beslenen koyun veya ineklerin sütü kullanılır. Süt, geleneksel yöntemlerle mayalanır.
-
-
Otların Toplanması ve Hazırlanması (En Önemli Aşama):
-
Van’ın dağlarından ve yaylalarından ilkbaharda özenle toplanan yabani otlar kullanılır. Bu otlar sadece lezzet katmakla kalmaz, aynı zamanda peynirin doğal yollardan korunmasını ve aromasının zenginleşmesini sağlar.
-
En sık kullanılan otlar: Sirmo (yaban sarımsağı), Mendi (dağ nanesi), Heliz (kekik benzeri), Sıpe (pırasa yaprağı), Sılo (hardal otu), Sîyabo (yarpuz) ve Nane.
-
Otlar, tuzla birlikte iyice dövülerek hamur kıvamına getirilir.
-
-
Küpe Doldurma ve Olgunlaşma:
-
Mayalanıp teleme haline gelen peynir, bu ot karışımıyla iyice yoğrulur.
-
Karışım, hava almayacak şekilde geleneksel toprak küplere (testi) sıkıca bastırılarak doldurulur.
-
Küpün ağzı temiz bir bez veya plastikle kapatıldıktan sonra, üzeri genellikle keçi kılından yapılmış bir ip ve alçı ya da çamurla sıvanarak hava almaz hale getirilir.
-
“Eski” olma hali burada devreye girer: Küpler, serin ve karanlık bir yerde (genellikle toprağa gömülü veya kilerde) en az 3-6 ay, ideal olarak 1 yıl veya daha uzun süre bekletilir. Bu süreçte peynir, kendi enzimleri ve otların fermantasyonuyla “pişer”, aroması olgunlaşır, sertleşir ve tadı inanılmaz bir derinlik kazanır.
-
Lezzet Profili ve Görünüm
-
Kıvam: Sert, kolay ufalanan ama ağızda dağılan bir yapıya sahiptir. Eskidikçe sertliği artar.
-
Renk: İçindeki otlardan dolayı yeşil, kahverengi ve beyazın karışımı bir renge sahiptir.
-
Koku: Keskin, aromatik ve otlardan gelen ferahlatıcı bir kokusu vardır. Eskidikçe koku daha da güçlenir.
-
Tat: İlk anda tuzluluk ve otların karmaşık aroması hissedilir. Ardından derin, keskin ve hafif acımtırak bir tat gelir. Uzun süre olgunlaşmış peynirlerde “küflü” ya da “topraksı” notalar bile bulunabilir. Bu, onun karakterinin bir parçasıdır.
Nasıl Tüketilir?
-
Kahvaltıda: En yaygın kullanım şeklidir. Sade veya balla birlikte mükemmel bir uyum sağlar.
-
Mevsim Salatalarında: Ufalanarak salatalara çok özel bir lezzet katar.
-
Börek ve Gözlemelerde: İç malzeme olarak kullanılır.
-
Omlet ve Yumurtalı Yemeklerde: Rendelenerek veya ufalanarak eklenir.
-
Tek Başına: Bir parça ekmekle ve demli bir çayın yanında, en saf haliyle yenilebilir.
Nereden Alınır? Nasıl Seçilir?
-
Güvenilir Üreticiler: Van’da bu işi geleneksel yöntemlerle yapan peynirciler veya kooperatifler tercih edilmelidir.
-
Etiket Bilgisi: “Gerçek” Van Otlu Peyniri, Coğrafi İşaret almıştır. Aldığınız ürünün bu ibareyi taşımasına dikkat edebilirsiniz.
-
Yerel Pazarlar: Van’daki yerel pazarlardan, üreticiyi gözlemleyerek ve tadarak almak en iyisidir.
-
Online Satış: Günümüzde birçok güvenilir üretici internet üzerinden de satış yapmaktadır.
Uyarı: Gerçek küp peyniri, ambalajı açıldığında bazen küf kokusu veya yüzeyde hafif renk değişiklikleri gösterebilir. Bu, doğal olgunlaşma sürecinin bir parçasıdır ve genellikle peynirin bozulduğu anlamına gelmez. Bu tabaka temizlendikten sonra peynir güvenle tüketilebilir. Ancak aşırı kötü bir koku veya renk varsa dikkatli olunmalıdır.
Sonuç olarak; Van Otlu Eski Küp Peyniri, sabırla ve geleneksel bilgiyle üretilen, her lokmasında Van’ın yayla kokusunu ve kültürünü barındıran, Türkiye’nin en değerli gastronomi hazinelerinden biridir. Afiyet olsun




Değerlendirmeler
Henüz değerlendirme yapılmadı.